THÂM MỤN ĐEN – TĂNG SẮC TỐ SAU VIÊM
Thâm mụn đen là một tình trạng được hiểu như là quá trình tăng sắc tố sau viêm (Post-inflammatory Hyperpigmentation), thông thường xuất hiện sau tại vị trí cục bộ đã có phản ứng viêm do mụn trước đó. Sự biểu hiện và mức độ tăng sắc tố sau viêm bị ảnh hưởng bởi màu da của chúng ta, da càng sậm màu (phân độ khoảng loại IV-VI theo Fitzpatrick) thì sự hình thành phản ứng tăng sắc tố sau viêm sẽ diễn ra càng rõ rệt và mạnh mẽ. Điển hình là da người Việt Nam ( phân độ IV, V theo Fitzpatick), với làn da đa số sậm màu, hoạt động của các tế bào sắc tố diễn ra mạnh mẽ, nên sự hình thành thâm mụn là rất phổ biến với những biểu hiện rõ rệt và lâu dài.
Khi da chúng ta tổn thương do một yếu tố nào đó ví dụ như quá trình mụn, phản ứng viêm sẽ được kích hoạt như là một sự “tự vệ” của cơ thể chống lại các tác nhân gây viêm. Chính các chất trung gian được tạo ra trong phản ứng viêm như các cytokine, chemokine kích thích sự hoạt động của các tế bào sản sinh sắc tố ( melanocyte) và tăng sự khuếch tán các hạt sắc tố (melanin) đến tích tụ tại lớp tế bào sừng. Từ đó, các vết tăng sắc tố hay thâm mụn được hình thành dựa trên sự lắng đọng quá mức các tế bào sắc tố ở các tế bào sừng. Tuy nhiên, sự tăng sắc tố sau viêm còn có sự lắng đọng sắc tố ở cả lớp trung bì. Nguyên nhân là do sự phá hủy các tế bào sừng trong phản ứng viêm cảm ứng, giải phóng một lượng không nhỏ các hạt sắc tố tự do. Các hạt sắc tố tự do này (free pigment) được thực bào bởi các đại thực bào(macrophage) , tạo thành các túi thực bào có tên gọi melanophage, lắng đọng ở các tổ chức lớp trung bì gây nên màu nâu-đen tại chỗ phản ứng viêm, để lại thời gian tồn tại lâu dài của thâm mụn.
Tóm lại, làn da người Việt Nam với sự hoạt động mạnh mẽ của tế bào tạo sắc tố và các thành phần khác nên rất dễ xuất hiện thâm mụn đen sau các thương tổn do mụn viêm để lại. Nhìn chung, thâm mụn đen không ảnh hưởng đến sức khỏe cơ thể cũng như làn da, nhưng nó đem lại sự ảnh hưởng tâm lý khiến chúng ta tự tin, e ngại giao tiếp, ít nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của chúng ta.
Thông thường, sau một thời gian, thâm mụn đen sẽ dần dần biến mất, màu da tự nhiên sẽ được hồi phục lại. Tuy nhiên, thời gian hồi phục nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào cơ địa làn da của từng người và chế độ chăm sóc, bảo vệ làn da. Để quá trình phục hồi này diễn ra nhanh nhất, chúng ta có thể áp dụng một hoặc phối hợp nhiều phương pháp trị liệu nhằm:
-Ức chế sự sản sinh sắc tố
-Tăng cường quá trình đào thải sắc tố
-Hạn chế sự biểu hiện sắc tố lên bề mặt da
-Phòng ngừa nguy cơ phát sinh thêm thâm mụn mới
-Ngăn cản sự ảnh hưởng của các yếu tố kích thích tăng sinh tế bào sắc tố từ môi trường bên ngoài.
Tùy vào từng loại da, độ nhạy cảm cũng như môi trường làm việc của từng cá nhân, chúng ta cần lựa chọn phối hợp các phương pháp thích hợp để đẩy nhanh tốc độ hồi phục màu da tự nhiên mà không gây thêm bất kỳ phản ứng bất lợi nào khác cho làn da.
